شکستگی بینی و درمان آن

چندان مایه تعجب نیست که بینی، این عضو بیرون زده از بخش مرکزی صورت، بسیار بیشتر از دیگر استخوان‌های سر می‌شکند. بینی شکسته (شکستگی بینی) تغییر چشمگیری در سیمای فرد به وجود می‌آورد و تنفس از راه بینی را نیز دشوار می‌سازد.

شکستگی بینی

وارد شدن ضربه به بینی، توسط شخص دیگر، در اثر برخوردبه در یا به زمین افتادن، تجربه‌ای ناخوشایند و بسیار دردناک است. احتمالاً پس از ضربه خون دماغ خواهید شد و به سختی از راه بینی نفس خواهید کشید. داخل و خارج بینی شروع به ورم کردن می‌کند و کبودی‌های تیره رنگی اطراف چشم‌ها (کبودی اطراف چشم) به وجود می‌آید. شکستگی‌های بینی هم بر استخوان و هم بر غضروف تأثیر می‌گذارند. گاهی اوقات تجمع خون روی تیغه بینی، دیواره غضروفی و استخوانی درون بینی و جداکننده دو سمت بینی از یکدیگر، جمع می‌شود (هماتوم تیغه‌ای یا سپتال).

علل شکستگی بینی

چون بینی برجسته‌ترین جزء صورت می باشد که حفاظت نشده و برآمده، است بیش از دیگر اجزاء صورت در معرض خطر شکستگی است.
بینی‌های شکسته تقریباً 40% از کل موارد شکستگی‌های اجزاء صورت را به خود اختصاص می‌دهند.
بینی در جلو توسط غضروف و در عقب و روی پل توسط استخوان حمایت می‌شود، زمانی که ضربه شدیدی به این ساختمان استخوانی و غضروفی وارد شود، استخوان‌ها ترک برمی‌دارند و می‌شکنند و در نتیجه مورد شکستگی بینی پیش می‌آید.
از رایج‌ترین علت‌های شکستگی بینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
صدمه دیدن در ورزش‌های پربرخوردی مانند فوتبال، بسکتبال و راگبی
دعوا کردنی که همراه با مشت زدن باشد
تصادف وسایل نقلیه موتوری
سقوط و زمین خوردن
برخورد به شیء ثابتی مانند در یا دیوار هنگام راه رفتن یا بازی خشن مانند کشتی

عوارض شکستگی بینی و علائم دیگر شکستگی بینی

از جمله عوارض بعد از شکستگی بینی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انحراف تیغه بینی

شکستگی بینی می‌تواند منجر به انحراف تیغه بینی شود. در این عارضه دیواره‌ی نازک تقسیم کننده‌ی دو سمت بینی (تیغه بینی) به یک سمت حرکت می‌کند و مجرای عبور هوای آن سمت را تنگ می‌کند.
با مصرف دارو می‌توانید انحراف تیغه را مدیریت کنید، اما عمل جراحی جهت اصلاح این عارضه ضروری است.
تجمع خون (هماتوم تیغه بینی)
گاهی اوقات شکستگی بینی همراه با تجمع خون است که در اصطلاح هماتوم تیغه‌ی بینی نامیده می‌شود.
تجمع خون بر روی تیغه بینی یکی از سوراخ‌های بینی یا هر دو آنها را مسدود می‌سازد
خون جمع شده باید طی یک عمل اورژانسی خارج شود تا آسیبی به غضروف وارد نشود

شکستگی غضروف

اگر شکستگی به دلیل ضربه‌ای شدید، مانند تصادف خودرو، رخ دهد، احتمال شکستگی غضروف نیز وجود دارد.
اگر آسیب وارد شده آنقدر وخیم باشد که درمان جراحی شکستگی بینی ضرورت یابد، طی انجام عمل مشکلات غضروف و استخوان تواما برطرف خواهد شد.
آسیب دیدن گردن
در صورتی که بینی در نتیجه وارد شدن ضربه‌ای با سرعت بالا، برای مثال در تصادف وسایل نقلیه موتوری، شکسته باشد، احتمال آسیب دیدن گردن (مهره‌های گردنی) نیز وجود دارد.
اگر شدت ضربه به حدی بوده که منجر به شکستن بینی شده است، احتمالاً آنقدر قوی بوده تا به استخوان‌های گردن هم آسیب زده باشد.
اگر احتمال می‌دهید که گردن‌تان شکسته باشد، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت وارد شدن ضربه به بینی، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا وجود تجمع خون بر روی تیغه بینی را بررسی کند. پزشک اورژانس یا پزشک عمومی از صلاحیت کافی جهت تشخیص وجود تجمع خونی تیغه‌ای یا دیگر مشکلاتی که ممکن است از آن سانحه به وجود آید برخوردار است. خون جمع شده روی تیغه بینی باید به سرعت خارج شود تا از بروز مشکلات حادتر بینی ممانعت به عمل آید. اگر احتمال می‌دهید که شکستگی در بینی شما بوجود آمده تا یک هفته پس از وارد شدن ضربه به متخصص گوش و حلق و بینی یا جراح سر و گردن مراجعه کنید.

اگر ظرف یک تا دو هفته معاینه شوید و مورد درمان قرار بگیرید، امکان دارد تا اشکال بینی را به سرعت اصلاح و آن را ترمیم نمود؛ اما اگر پس از سپری شدن دو هفته (یک هفته در مورد کودکان) اقدام نمایید، احتمالاً ناچار خواهید بود چند ماه صبر کنید تا بتوان بینی را با انجام عمل جراحی دوباره صاف کرد. شکستگی بینی در صورت درمان نشدن ظاهری ناخوشایند را از شما به نمایش خواهد گذاشت و تنفس از راه بینی را برای همیشه دشوار خواهد ساخت.اقدامات لازم پس از وارد شدن ضربه (اقدامات ضروری بعد از ضربه خوردن بینی) و پیش از مراجعه به پزشک

بی‌درنگ پس از وارد شدن ضربه بر روی ناحیه آسیب دیده یخ بگذارید تا از شدت ورم بکاهید.
یخ را اندکی روی بینی فشار دهید.
مسکن‌هایی مانند پاراستامول، که فروش بدون نسخه‌شان آزاد است، به تسکین درد کمک می‌کنند. ایبوپروفن نیز در کاهش التهاب مؤثر است.

تشخیص شکستگی بینی

پزشک پرسش‌هایی را مطرح خواهد کرد و بینی و صورت را معاینه خواهد کرد. شما باید نحوه شکستن بینی، وضعیت سلامت عمومی و شکل بینی پیش از وارد شدن ضربه را توضیح دهید. پزشک علاوه بر بینی، ناحیه‌های پیرامون آن از جمله چشم‌ها، فک و دندان‌ها را نیز معاینه خواهد کرد و کبودشدگی، زخم‌ها و تورم را مدّ نظر خواهد داشت. گاهی پزشک رادیوگرافی یا سی. تی. اسکن تجویز خواهد کرد تا بهتر شکستگی‌های صورت را تشخیص دهد، البته این دو روش همواره برای تعیین شکستگی بینی مفید نیستند. بهترین روش تشخیص شکستگی بینی توجه به تغییر ظاهری چشمگیر آن و نحوه تنفس از راه بینی است، دشواری استنشاق از راه بینی مبین شکستگی آن است.

درمان شکستگی بینی

اگر بینی شکسته اما جابه‌جا نشده است، جز استراحت و مراقبت از بینی درمان دیگری لازم نخواهد بود. اما اگر شدت شکستگی بینی به حدی باشد که آن را جابه‌جا کرده باشد، چند گزینه درمانی برای‌تان وجود دارد. در برخی موارد می‌توانید مشکل شکستگی بینی‌ را در مطب پزشک برطرف کنید، پزشک پس از استفاده از داروی بی‌حسی، استخوان‌های شکسته را به سر جای‌شان برمی‌گرداند و سپس به کمک یک قالب گچی، پلاستیکی یا فلزی استخوان‌ها را در موقعیت درست نگه می‌دارد؛ این قالب باید یک هفته بر روی بینی باقی بماند. در دو هفته نخست پس از وارد شدن ضربه، پزشک به این شیوه یا روش مشابه دیگری با استفاده از بی‌حسی موضعی بینی را ترمیم خواهد کرد.

درمان شکستگی بینی با جراحی

اگر بیش از دو هفته از وارد شدن ضربه گذشته باشد، ناچار خواهید بود مدتی صبر کنید تا بتوان عمل جراحی را جهت صاف کردن بینی انجام داد. حتی شاید فاصله‌ای دو تا سه ماهه لازم باشد تا امکان انجام عمل فراهم شود، طی این مدت تورم کاهش خواهد یافت و التیام بینی شروع خواهد شد. جراح با کاهش یافتن تورم به تصویر دقیق‌تری از شکل اصلی بینی پیش از شکستگی دست خواهد یافت. از آنجایی که هدف عمل شکستگی بینی بازگرداندن شکل بینی به حالت اولیه‌اش است، این عمل یک جراحی پلاستیک ترمیمی محسوب می‌شود.

اگر ترمیم به فاصله دو هفته پس از وارد شدن ضربه صورت گیرد، بازگرداندن بینی به شکل اولیه‌اش تنها هدف ممکن جراحی خواهد بود. اما اگر چند ماه برای انجام عمل ترمیمی صبر کنید، غالباً می‌توان بینی را به شکل دلخواه تغییر داد. چنانچه تمایل دارید تا علاوه بر ترمیم، شکل بینی خود را نیز تغییر دهید، مطمئن باشید که متخصص گوش و حلق و بینی‌ای که به او مراجعه کرده‌اید از مهارت کافی در زمینه‌ی انجام انواع جراحی بینی برخوردار است؛ چرا که این گروه از متخصصین بیش از دیگران در زمینه جراحی بینی آموزش می‌بینند و برخی از آنان صرفاً جراحی پلاستیک صورت انجام می‌دهند.