درمان پولیپ بینی با جراحی

پولیپ‌های بینی ورم‌های گوشتی نرمی هستند که درون بینی به رنگ خاکستری، صورتی یا مایل به زرد رشد می‌کنند و بسیار متداول و البته غیرسرطانی (خوش‌خیم) هستند. اندازه‌ی پولیپ‌ها متغیر است؛ ضمناً گاهی تنها یک پولیپ در بینی وجود دارد و گاهی چند پولیپ، مانند خوشه انگور کوچکی بر روی یک شاخه، در بینی به وجود می‌آیند.

دلایل به وجود آمدن پولیپ بینی

در اکثر موارد، دلیل به وجود آمدن پولیپ بینی مشخص نیست. در کل این‌گونه پنداشته می‌شود که علت پولیپ بینی التهاب مداوم (مزمن) بینی منجر به تورم (ادم یا خیز) پوشش داخلی سوراخ بینی می‌گردد. این ورم به دلیل نیروی جاذبه رو به پایین (ورم وابسته) آویزان می‌شود و پولیپ شکل می‌گیرد. پولیپ‌ها معمولاً بر هر دو سوراخ بینی تأثیر می‌گذارند و به تدریج بزرگ‌تر می‌شوند و بینی را مسدود می‌سازند.
پولیپ‌ها می‌توانند درون سینوس‌ها هم به وجود بیایند. سینوس‌ها فضاهای سرشار از هوایی در جمجمه هستند که درون بینی تخلیه می‌شوند. بزرگ‌ترین سینوس‌ها را سینوس‌های آرواره‌ای می‌نامند که زیر چشم‌ها پشت گونه‌ها قرار دارند. مخاط پوشاننده سینوس‌ها و بینی به یکدیگر شباهت دارند، به همین علت است که پولیپ‌ها درون سینوس‌ها هم تشکیل می‌شوند.
رینوسینوزیت اصطلاح پزشکی التهاب بینی و سینوس‌ها است. غالباً دلیل رینوسینوزیت مشخص نیست، اما می‌تواند تا اندازه‌ای ریشه در عفونت داشته باشد. پولیپ‌های بینی جزیی از این عارضه به شمار می‌روند.
عارضه‌های خاصی احتمال التهاب پولیپ‌ها را بیشتر می‌کنند که از آن جمله می‌توان به آسم، حساسیت به آسپرین، سفتی مخاط (سیستیک فیبروز یا تارفزونی کیسه‌ای) و عارضه‌های نادر بینی چون سینوزیت قارچی آلرژیک و سندرم چرگ ـ اشتراوس اشاره نمود.

چه افرادی دچار پولیپ بینی می‌شوند؟

از هر 100 نفر، 2 تا 4 تن در مقطعی از زندگی دچار پولیپ بینی می‌شوند. پولیپ‌های بینی می‌توانند در هر فردی به وجود بیایند و منحصر به گروه سنی یا جنسیت خاصی نیستند، اما در سنین بالای 40 سالگی رواج بیشتری دارند و مردان دو برابر بیش از زنان دچار پولیپ بینی می‌شوند، حال آن که این عارضه در کودکان چندان متداول نیست. در کودک مبتلا به پولیپ بینی باید احتمال سفتی مخاط را نیز در نظر داشت چون خود، عامل بروز پولیپ به شمار می‌رود. (از هر دو نفر مبتلا به سفتی مخاط یا سیستیک فیبروز یک نفر پولیپ بینی نیز دارد.)

علائم

ممکن است در ابتدا فکر کنید که سرما خورده‌اید، چون گرفتگی یا آبریزش بینی‌ یکی از علائم متداول عفونت‌های ویروسی‌ای مانند سرماخوردگی است. اما توجه داشته باشید که سرماخوردگی‌ها معمولاً بیش از 2 تا 14 روز طول نمی‌کشند و علائم‌شان خود به خود برطرف می‌شود. اگر دچار پولیپ بینی باشید، علائم پولیپ بینی در صورت عدم پیگیری برای درمان پولیپ بینی بهبود نخواهند یافت.
• علامت اصلی پولیپ احساس گرفتگی بینی است. احتمال دارد به دلیل مشکل بودن تنفس از راه بینی، اکثر اوقات از راه دهان نفس بکشید. این امر به ویژه شب‌ها دردسرآفرین می‌شود و خواب شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• آبریزش بینی (رینوریا) نیز از دیگر علائم رایج پولیپ بینی است.
• آبریزش عقب بینی نیز رخ می‌دهد. در این حالت حس می‌کنید که چیزی دائماً در پشت حلق جریان دارد و رو به پایین می‌رود و علت‌ آن هم از عقب آمدن مخاط بینی به دلیل پولیپ‌های بزرگ است.

• حس بویایی و چشایی ضعیف می‌شود یا کاملاً از دست می‌رود.
• گرفتگی بینی باعث تغییر صدا می‌شود.
• پولیپ‌های بزرگ باعث سردرد و خرخر کردن می‌شوند.
• گاهی پولیپ‌های کانال تخلیه‌ی سینوس‌ها به بینی را مسدود می‌سازند و به این ترتیب بیشتر در معرض عفونت سینوس‌ها (سینوزیت) قرار می‌گیرید.
• گاهی اوقات پولیپ‌های بزرگ شب هنگام در تنفس اختلال ایجاد می‌کنند و حبس شدن نفس در زمان خواب را به دنبال دارند.
پولیپ‌های بسیار بزرگ درمان نشده به ندرت باعث بزرگ شدن بینی و بخش پیشین صورت می‌شوند. در موارد بسیار نادر، دوبینی نیز رخ می‌دهد؛ چون پولیپ‌های حجیم ساختار صورت را تغییر می‌دهند و بر اعصابی فشار وارد می‌کنند که پیام‌های دیداری را از چشم‌ها به مغز می‌فرستند.

تشخیص

ممکن است پزشک داخلی با توجه به علائم شما احتمال دهد که مبتلا به پولیپ بینی هستید. در این صورت بخش پایینی سوراخ‌های بینی را معاینه خواهد کرد تا بتواند پولیپ بزرگ احتمالی را ببیند. وی معمولاً پس از تشخیص علائم پولیپ بینی، شما را به جراح گوش و حلق و بینی برای عمل پولیپ بینی معرفی خواهد کرد.جراح گوش و حلق و بینی معمولاً پولیپ‌های بینی را بر مبنای علائم و معاینه بینی (و شاید سینوس‌ها) تشخیص می‌دهد.
پولیپ‌های بزرگ به راحتی از سوراخ بینی قابل رویت هستند. پولیپ‌های کوچک‌تر و پولیپ‌های سینوسی از راه سوراخ بینی به چشم نمی‌آیند؛ در چنین مواردی، جراح گوش و حلق و بینی طی فرایندی به نام آندوسکوپی بینی، تلسکوپ کوچک انعطاف‌پذیری را با یک دوربین روی آن (اندوسکوپ) داخل بینی می‌کند تا بتواند بزرگی و محل پولیپ‌ها را ارزیابی نماید.

درمان پولیپ بینی

تمام افراد مبتلا به پولیپ بینی باید پیش از روی آوردن به جراحی پولیپ بینی درمان دارویی را امتحان کنند، مگر آن که احتمال وجود عارضه‌ای جدی‌تر مانند تومور مطرح باشد. داروهای مورد استفاده برای درمان پولیپ بینی یا موضعی (مانند قطره‌ها یا اسپری‌ها) یا قرص هستند.

قطره‌های استروئیدی بینی

قطره‌های استروئیدی بینی درمان خط اول معمول برای پولیپ بینی محسوب می‌شوند.قطره‌های بینی حاوی داروهای استروئیدی التهاب بینی را کاهش می‌دهند. گرفتگی بینی به تدریج کمتر و پولیپ‌ها کوچک‌تر می‌شوند. تأثیرگذاری قطره‌ها و رفع علائم ممکن است یک تا دو هفته به طول بیانجامد. معمولاً توصیه می‌شود از این قطره‌ها دست‌کم 4 تا 6 هفته استفاده شود.

قرص‌های استروئیدی

گاهی اوقات یک دوره درمانی حدوداً یک هفته‌ای قرص‌های استروئیدی (پردنیزولون) برای کاهش التهاب بینی تجویز می‌شود. مصرف این قرص‌ها معمولاً نتیجه خوبی بر کوچک شدن پولیپ‌ها دارد. درمان با قرص‌های استروئیدی راه‌حلی کوتاه مدت است، چرا که مصرف درازمدت این قرص‌ها عوارض جانبی جدیی به دنبال دارد. بهتر است این داروها همراه با اسپری‌ها یا قطره‌های استروئیدی موضعی استفاده شوند.

جراحی

در صورت بزرگ بودن پولیپ‌ها یا بی‌تأثیر بودن قرص‌ها و قطره‌های استروئیدی انجام عمل پلیپ بینی توصیه می‌شود.

پولیپکتومی

شامل برداشتن پولیپ‌ها به وسیله ابزار جراحی است. عمل جراحی پولیپ بینی از راه سوراخ‌های بینی با استفاده از بی‌حسی موضعی یا تحت بیهوشی عمومی با توجه به تعداد و اندازه پولیپ‌ها، محل قرارگیری‌شان و شرایط جسمی بیمار انجام می‌شود. عمل پولیپ بینی را می‌توان با استفاده از ابزارهای گوناگون از راه کانال‌های اندوسکوپ انجام داد.

روش‌های پولیپکتومی

برای اکثر پولیپ‌ها بندی (کمندی سیمی) اطراف پایه پولیپ قرار می‌گیرد و حین عبور جریان برق تنگ می‌شود. به این ترتیب پولیپ بریده می‌شود و رگ‌های خونی جهت جلوگیری از خونریزی سوزانده می‌شوند. برداشتن پولیپ‌های تخت یا خیلی بزرگ دشوارتر است. گاهی اوقات پولیپ‌های تخت بزرگ با استفاده از روشی به نام EMR(برداشتن مخاط با اندوسکوپ) از بینی بیرون آورده می‌شوند. در این روش مایع درون جدار پوشاننده‌ی روده و زیر پولیپ تزریق می‌شود؛ در نتیجه برآمدگی‌ای زیر پولیپ پدید می‌آید و آن را از جدار روده بلند می‌کند و کمند سیمی حلقوی می‌تواند پولیپ را به دام بیاندازد. برای پولیپ‌های بسیار کوچک، از پنس‌های (انبرک‌های) مخصوص برای نگه داشتن پولیپ استفاده می‌شود و همزمان جریان حرارتی برای تخریب بافت به کار برده می‌شود. بافت پولیپ رابه محض برداشتن آن برای تجزیه و بررسی در آزمایشگاه آسیب‌شناسی زیر میکروسکوپ حفظ کند.

جراحی سینوس با اندوسکوپ

جراحی سینوس با اندوسکوپ عملی جراحی است که برای برداشتن انسدادهای سینوس‌ها انجام می‌شود. این انسدادها موجب ابتلا به سینوزیت و عارضه‌های دیگری می‌شوند که در آنها سینوس‌ها ورم می‌کنند و مسدود می‌شوند و در نتیجه بیمار متحمل درد می‌گردد و تنفس‌اش با مشکل مواجه می‌شود. جراحی سینوس با اندوسکوپ تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
1. پزشک از اندوسکوپ، میله دوربین باریکی با یک منبع نور در انتهای آن برای دیدن و بزرگ کردن بافت‌های سینوس استفاده می‌کند.
2. از تجهیزات خاصی برای برداشتن ایمن و مؤثر علل انسداد سینوس‌ها، برای مثال انسدادهای طبیعی، پولیپ‌های بینی و بافت همبند، استفاده می‌شود.
3. در صورت لزوم، تجهیزات خاصی برای صاف کردن تیغه بینی و کوچک کردن شاخک‌ها به کار برده می‌شوند.
4. چون تمام جراحی سینوس با اندوسکوپ از راه سوراخ‌های بینی انجام می‌شود، پوست اصلاً بریده نمی‌شود. بنابراین اکثر بیماران همان روز عمل به خانه برمی‌گردند.
مزایا
جراحی سینوس با اندوسکوپ برای برطرف کردن علائم همراه با عارضه‌های زیر انجام می‌شود:
• سینوزیت
• انحراف تیغه بینی یا بزرگ شدن بیش از اندازه شاخک‌های بینی
• پولیپ‌های بینی
اهداف
جراحی سینوس با اندوسکوپ به منظور تخلیه سینوس‌ها و اصلاح جریان هوا از راه بینی طراحی شده است و اهداف آن از این قراراند:
• کاهش تعداد و شدن عفونت‌های سینوسی
• بهبود علائم همراه با سینوزیت
• بهبود جریان داشتن هوا از راه بینی
• در اکثر موارد حس بویایی بیمار نیز تقویت می‌شود.