عفونت و التهاب گوش (میانی و خارجی): علایم، علت و درمان

برخلاف نظر عموم، بیشتر عفونت‌های گوش به دلیل عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود و نه عفونت‌های باکتریایی. اوتیت مدیا یک عفونت مربوط به گوش میانی که در زیر سمت راست پرده گوش قرار دارد، است. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که یک سرماخوردگی یا عفونت تنفسی باعث ورود باکتری‌ها از طریق شیپور استاش به درون گوش شود. گوش شناگران یک عفونت در گوش خارجی و کانال گوش است که به دلیل رشد باکتری در محیط مرطوب و تاریک ایجاد می‌شود.

عفونت‌های گوش

عفونت‌های گوش می‌تواند بر گوش داخلی و گوش خارجی تأثیر بگذارد. سه نوع اصلی عفونت گوش وجود دارد. سه نوع عبارتند از اوتیت مدیای حاد، اوتیت مدیای افیوژن و التهاب گوش خارجی که به عنوان عفونت گوش شناگران معروف است. عفونت‌های گوش در کودکان بسیار شایع است. کودکان در سنین 3 تا 4 حداقل یک بار دچار عفونت گوش می‌شوند.

علائم و نشانه‌ها

علائم مربوط به هر سه نوع عفونت کاملاً مشابه هستند. علائم شایع اوتیت مدیای حاد شامل درد گوش و تب، کاهش شنوایی، سر درد، خروج مایع و چرک از گوش، درد در گوش و احساس پری در گوش است.

 علائم اوتیت خارجی بسیار شبیه به عفونت‌های گوش میانی است و ممکن است فرد در قسمت خارجی گوش خود احساس درد و خارش داشته باشد. این درد احتمالاً در هنگامی که فرد حرکت می‌کند تشدید می‌شود. این عارضه باعث ترشح مایع شفافی می‌شود که در صورتی که بدون درمان باقی بماند متمایل به رنگ زرد شود.

اوتیت مدیا با افیوژن زمانی رخ می‌دهد که مایع در گوش میانی به دام افتاده باشد. اوتیت مدیای همراه با افیوژن ممکن است علائمی نداشته باشد و غالباً به‌خودی‌خود از بین می‌رود.

عوامل و دلایلی که ممکن است باعث عفونت گوش شوند

برخی از عوامل و جود دارند که احتمال ابتلا به عفونت گوش را در افراد افزایش می‌دهند. برخی از این عوامل عبارتند از:

سن

کودکان زیر سه سال بیشتر از سایرین در معرض عفونت گوش قرار دارند.

آلرژی و سرماخوردگی

گرفتگی بینی احتمال ابتلا به عفونت‌های گوش را افزایش می‌دهد.

نقص‌های مادرزادی و بیماری‌ها

افراد مبتلا به اختلالات شیپور استاش و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند اختلالات سیستم ایمنی یا ناهنجاری‌های سر و صورت دارند نیز بیش از سایرین در معرض ابتلا به عفونت‌های گوش قرار دارند. شیپور استاش یک کانال باریک است که گوش میانی را به بالای گلو متصل می‌کند.

ضعف در سیستم ایمنی بدن و سابقه بیماری

 نوزادان که قبل از شش‌ماهگی به عفونت گوش مبتلا شده باشند بیش از سایرین در معرض ابتلا به عفونت گوش قرار می‌گیرند. وجود مایع پشت گوش باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت گوش در کودکان می‌شود.

 تشخیص و آزمایش‌ها

عفونت گوش از طریق انجام یک معاینه ساده گوش، گلو و مسیر بینی، با یک چراغ‌قوه کوچک که به آن اوتوسکوپ گفته می‌شود قابل تشخیص است. گوش عفونی سرخ شده یا پشت پرده گوش حباب‌های هوا یا مایع جمع می‌شود. پزشک ممکن است از یک اتوسکوپ پنوماتیک برای تشخیص میزان مایع جمع شده پشت پرده گوش استفاده کند.

پزشک ممکن است گلو و سینوس‌ها را نیز معاینه کند تا علائم سرماخوردگی یا آلرژی را نیز مورد ارزیابی قرار دهد.

آزمایش‌های دیگر برای تأیید تشخیص و مشخص کردن نوع بیماری اوتیت مدیای حاد و اوتیت مدیای همراه با افیوژن نیز انجام شود.

تمپانومتری برای تعیین تون صدا و فشار هوا برای اندازه‌گیری میزان انعطاف‌پذیری پرده گوش در فشارهای مختلف به کار برده می‌شود. رفلکتومتری که یک دستگاه کوچک بوده و در نزدیکی گوش قرا داده می‌شود می‌تواند صدای منتشرشده از دستگاه که به وسیله پرده گوش پژواک می‌شود را اندازه‌گیری کند. این دستگاه به پزشک کمک می‌کند تا مشخص کند که آیا مایعی در گوش میانی جمع شده است یا نه.

درمان و دارو

با این که عفونت‌های گوش معمولاً به وسیله باکتری‌ها ایجاد می‌شوند و اغلب آنتی بوتیک تجویز می‌شود، نه اوتیت مدیای حاد و نه اوتیت مدیای همراه با افیوژن در مراحل اولیه شروع بیماری به وسیله آنتی بوتیک درمان نمی‌شوند. در واقع اوتیت مدیای همراه با افیوژن معمولاً به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی جواب نمی‌دهد تا زمانی که عفونت ایجاد شده باشد.

درمان عفونت گوش داخلی

کودکان بین 2 ماه تا 2 سال که بیماری جدی ندارند باید در 48 تا 72 ساعت اولیه تحت مراقبت و نظارت باشند. آنتی بوتیک‌ها به خصوص آموکسی سیلین در صورتی که بیماری پس از مراحل اولیه پیشرفت نکرد می‌توانند تجویز شوند.

یک دوره استاندارد 10 روزه برای نوزادان و کودکان مبتلا به بیماری‌های جدی توصیه می‌شود. همچنین یک دوره درمانی 5 تا 7 روزه برای کودکان شش ساله یا بیشتر با بیماری‌های خفیف تجویز می‌شود.

درمان عفونت گوش خارجی

معمولاً عفونت گوش خارجی به درمان‌های آنتی‌بیوتیک نیاز دارند. کورتیکواستروئید ها هم می‌توانند برای کاهش خارش و التهاب به کار برده شوند. در همه انواع عفونت‌های گوش، قرص‌های مسکن مانند استامینوفن (مانند تایلنول) یا ایبوپروفن (مانند آدویل) می‌توانند به کاهش درد و تب کمک کنند.

افرادی که مکرراً به عفونت‌های پشت پرده گوش مبتلا می‌شوند و بیمارانی که پشت پرده گوش آنها برای چند ماه مایع جمع می‌شود باید در گوش آنها لوله‌های وارد شود. لوله‌های گوش می‌توانند مایع و عفونت جمع شده پشت پرده گوش را از گوش خارج کنند. لوله‌های گوش باعث می‌شوند که هوا به پشت پرده گوش رفته و از تجمع دوباره مایع و عفونت جلوگیری کند.

پیشگیری

بهترین راه پیشگیری از عفونت گوش، زدن به موقع واکسن‌ها، اجتناب از استعمال دخانیات / قرار گرفتن در معرض دود دخانیات، شستن منظم دست‌ها به خصوص در هنگام سرماخوردگی و تب است. همچنین استراحت و تغذیه مناسب نیز از اهمیت زیادی برخوردارند.

تغذیه با شیر مادر یا از طریق بطری‌های تمیز می‌تواند باعث بهبود اوتیت مدیای حاد شود. نوزادان شیرخواره سرم آنتی‌بادی بیشتری دارند که به آنها کمک می‌کند تا با اوتیت مدیای حاد مبارزه کنند. به علاوه زمانی که نوزاد از بطری شیر می‌خورد، فشار منفی داخل بطری باعث می‌شود نوزاد بیشتر مک بزند و فشار منفی در شیپور استاش گوش او ایجاد شود که می‌تواند باعث شود تا وی به اوتیت مدیای حاد مبتلا شود.

بر اساس نظر موسسه ملی سلامت، اوتیت خارجی می‌تواند با محدود کردن زمان در آب بودن کم شود. پس از شنا کردن باید آب از داخل کانال گوش خارج شود. می‌توان با چرخاندن سر به یک سمت و کشیدن لاله گوش در جهت مخالف گوش را از آب خالی کرد. بر اساس نظر مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، گوش پاک‌کن‌های پنبه‌ای نباید در گوش فرو برده شوند زیرا ممکن است باعث خراشیدگی کانال گوش یا از بین رفتن موم داخل گوش شوند که می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت گوش را افزایش دهد. استفاده از استخر و وان آب گرم با مواد ضدعفونی‌کننده و تست منظم PH می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت را در گوش کاهش دهد.