بیماری سینوس یکی از عمده‌ترین مشکلاتی است که سلامت را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. معمولاً افرادی که از مشکلاتی چون آلرژی، آسم، انسداد ساختاری در بینی و یا سینوس‌ها، گرفتگی بینی و یا ضعف سیستم ایمنی بدن رنج می‌برند، بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند. بر خلاف سرماخوردگی، علائم بیماری سینوس معمولاً به دلیل عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شوند. اغلب برای درمان این عارضه به آنتی‌بیوتیک‌ها (داروهایی که میکروب‌های ایجاد کننده‌ی عفونت را از بین می‌برند) نیاز خواهد بود.
سینوزیت نوعی عارضه‌ی شایع است که در اثر آن حفره‌های اطراف بینی (سینوس‌ها)، برای حداقل 12 هفته، دچار التهاب و تورم می‌شوند. عارضه‌ی سینوزیت بر اساس مدت زمان آن و نوع التهاب (عفونی و یا غیرعفونی)، به روش‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. بسته به نوع سینوزیت، متخصص گوش، حلق و بینی می‌تواند از روش‌هایی شامل داروها و یا جراحی، برای درمان این عارضه استفاده کند. این درمان‌ها در تسکین عفونت و علائم آزار دهنده‌ی این عارضه بسیار مؤثر خواهند بود.
سینوزیت آلرژیک یکی از شایع‌ترین (و دردناک‌ترین) عارضه‌های بینی است. سینوزیت عبارت است از التهاب سینوس‌ها (حفره‌های توخالی قرار گرفته در بالا، پشت و پایین چشم‌ها). آلرژی‌ها، که به احتمال زیاد با آن‌ها آشنایی دارید، نیز عبارتند از واکنش غیرطبیعی بدن به آلرژی‌زاهایی که از طریق تنفس، بلع، تزریق یا تماس با پوست واردد آن می‌شوند. آلرژی‌ها غالباً دارای علائمی مانند خارش چشم‌ها، آب ریزش بینی، خس خس سینه، راش پوستی یا اسهال است. سینوزیت آلرژیک واکنش دستگاه ایمنی بدن به آنتی‌ژن‌های هوابردی است که از طریق تنفس وارد حفره بینی می‌شوند. البته، خوشبختانه می‌توان این عارضه را با کمک گزینه‌های درمانی موجود برای سینوزیت تسکین داد.
سینوزیت چیست؟
التهاب سینوس‌ها سینوزیت نامیده می‌شود. این التهاب غالباً به دلیل عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود. گاهی ویروس‌ها و قارچ‌ها (انگل‌ها) می‌توانند ایجاد کننده‌ی آن باشند. افرادی که ضعف سیستم ایمنی بدن خود رنج می‌برند، بیشتر در معرض ابتلا به سینوزیت‌های باکتریایی یا قارچی قرار می‌گیرند. گاهی برخی از افراد مبتلا به آلرژی نیز ممکن است به سینوزیت قارچی آلرژیک نیز دچار شوند. شکل حاد این بیماری از سه تا هشت هفته به طول می‌انجامد و در صورتی که بیش از هشت هفته طول بکشد، به سینوزیت مزمن تبدیل می‌شود.
التهاب حفره‌های سینوسی نزدیک مغز، در صورتی که بدون درمان رها شود، می‌تواند تهدید کننده‌ی زندگی باشد. در موارد نادر، این عفونت به مغز نیز گسترش می‌یابد.
سینوس‌ها در حالت عادی با لایه‌ای نازک از مخاط پوشیده می‌شوند که گرد و غبار، میکروب‌ها و دیگر ذرات معلق در هوا را به خود جذب می‌کند. زائده‌هایی مو مانند عمل جاروب کردن این غشای مخاطی (و هر آنچه به آن جذب شده است) به سمت منافذ پشت گلو را به عهده دارند. از آنجا این مواد به سمت معده سرازیر می‌شوند. این فرایند مستمر، یک عملکرد عادی بدن به حساب می‌آید.
بیماری سینوس‌ها جریان عادی مخاطی از سینوس‌ها به پشت گلو را متوقف می‌کند. زمانیکه عفونت یا آلرژی منجر به تورم بافت کوچک بینی می‌شود، زائده‌های مو مانند تمیز کننده‌ی سینوس‌ها مسدود می‌شود و در نتیجه‌ی آن ماده‌ی مخاطی در سینوس‌ها به دام می‌افتد.
علائم سینوزیت
علائم شایع سینوزیت عبارتند از:
- ترشحات پشت حلق
- تغییر رنگ ترشحات بینی (سبز رنگ)
- گرفتگی یا احتقان بینی
- حساسیت صورت به لمس (بویژه زیر چشم و نواحی اطراف پل بینی)
- درد در پیشانی
- دندان درد
- سرفه
- تب
- خستگی
- بوی بد دهان
- سردرد سینوزیت
تشخیص
رای تشخیص صحیح عارضه‌ی سینوزیت باید به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود. این بیماری در بسیار از موارد به سادگی درمان می‌شود. با درمان زود هنگام عفونت سینوس‌ها، از علائم و عوارض بعدی پیشگیری خواهد شد. در برخی از موارد بیماری سینوزیت با رینیت اشتباه گرفته می‌شود. رینیت اصطلاحی پزشکی است که برای توصیف علائم همراه با التهاب و سوزش بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رینیت فقط حفره‌های بینی را دربر می‌گیرد و غالباً به دلیل سرماخوردگی و یا آلرژی ایجاد می‌شود. تشخیص عارضه‌ی سینوزیت به علائم آن وابسته است و معمولاً به انجام معاینه از گلو، بینی و سینوس‌ها نیاز دارد. در طی این معاینات پزشک به دنبال علائمی چون قرمزی، تورم بافت بینی، حساسیت صورت به لمس، تغییر رنگ (مایل به سبز) ترشحات بینی و بوی بد دهان خواهد بود.
روش‌های بدون جراحی درمان سینوزیت
آنتی‌بیوتیک‌ها
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها درمانی استاندارد برای سینوزیت‌های باکتریایی محسوب می‌شود. بسته به نوع آنتی‌بیوتیک، این داروها معمولاً برای 3 تا 28 روز تجویز می‌شوند. از آنجایی که سینوس‌ها در نواحی عمقی استخوان واقع شده‌اند و خون‌رسانی به آن‌ها محدود است، درمان‌های طولانی‌تر غالباً برای افرادی تجویز می‌شوند که از سینوزیت‌های شدید یا بسیار کهنه رنج می‌برند.
اسپری بینی
اسپری ضد گرفتگی (احتقان) موضعی بینی، در صورتی که برای مدت زمانی کوتاه‌تر از سه تا چهار روز استعمال شود، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. این داروها تورم حفره‌های بینی را کاهش می‌دهند و جریان تخلیه‌ی سینوس‌ها را تسهیل می‌کنند. استفاده‌ی بیش از حد از داروهای ضد احتقان موضعی بینی می‌تواند به پدیده‌ای با نام بازگشت منجر شود. در این حالت احتقانی پایدار و مقاوم برای حفره‌های بینی ایجاد می‌شود.
جراحی آندوسکوپی سینوس
در صورت عدم موفقیت دارو درمانی، ممکن است انجام جراحی سینوزیت پیشنهاد شود. حل نواقص آناتومیک، هدف اصلی این جراحی است. عمل جراحی آندوسکوپی سینوس، تکنیکی با حداقل جراحت است که برای احیای عملکرد طبیعی و سیستم تهویه‌ی سینوس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. عمده‌ی افراد واجد شرایط برای انجامم این عمل کسانی هستند که از انواع عفونت سینوزیتی حاد و یا مزمن رنج می‌برند. معمولاً در بالغ بر 90 درصد موارد، انجام این عمل با بهبود علائم همراه خواهد بود.
روش انجام
پزشک برای بررسی و مشاهده‌ی مجاری و منافذ سینوس‌ها، یک آندوسکوپ را از طریق سوراخ‌های بینی وارد بدن می‌کند و با استفاده از مجموعه‌ای از ابزارهای برشی بسیار کوچک، برای برداشتن بافت مسدود کننده و یا غیر طبیعی اقدام می‌کند. با حذف این بافت‌ها، منافذ و مجاری تخلیه‌ی سینوس‌ها گسترش می‌یابند. انجام این کار منجر به پاکسازی سینوس‌ها و ارتقای روند بهبودی می‌شود.
بیمارانی که عمل جراحی آندوسکوپی سینوس‌ها را انجام داده‌اند، بهبود شگرفی را در علائم این عارضه و کیفیت زندگی خود پس از جراحی مشاهده می‌کنند.
دوره‌ی بهبودی برای این جراحی، بسته به نوع عمل سینوزیت ، متفاوت خواهد بود. بسیاری از بیماران در مدت یک الی دو هفته پس از جراحی قادر خواهند بود فعالیت‌های عادی خود را از سر گیرند. انجام مراقبت های پس از جراحی اندوسکوپی بینی تاثیر فراوانی در تسریع روند بهبودی دارد.
